Licht verstandelijke beperking en zwakbegaafdheid
Omvang
In Nederland zijn er ongeveer 142.000 mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB), ofwel mensen met een IQ onder de 70. Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau zijn er ongeveer 2,2 miljoen Nederlanders met een IQ tussen de 70 en 85; zwakbegaafdheid. Er wordt geschat dat daarvan 1.4 miljoen mensen problemen ondervinden met de sociale zelfredzaamheid.
Beschrijving
Zowel LVB als zwakbegaafdheid worden gekenmerkt door achterstanden in het cognitieve functioneren en in de zogenoemde adaptieve vaardigheden. Er is sprake van leerachterstanden, maar er zijn ook problemen met het begrijpen van taal en met sociale en praktische vaardigheden.
Mensen met een verstandelijke beperking en zwakbegaafdheid hebben meer moeite om mee te komen in onze maatschappij, die steeds complexer wordt. Zij worden stelselmatig overvraagd: op school, op het werk en in het alledaagse contact, met als gevolg faalervaringen, gevoelens van frustratie en een negatief zelfbeeld. Dit kan de verdere ontwikkeling belemmeren, omdat ze gedemotiveerd raken als ze niet aan de verwachtingen kunnen voldoen. Deze negatieve gevoelens kunnen zich onder meer uiten in opstandig gedrag.
Door vroegsignalering kan de benodigde ondersteuning worden geboden die aansluit bij het ontwikkelingsniveau. Een belangrijk kenmerk van LVB/zwakbegaafdheid is dat het aan het uiterlijk meestal niet te zien is en daardoor dus lastig te herkennen. Toch zijn er signalen die op LVB/zwakbegaafdheid kunnen wijzen, zoals probleemgedrag van een jeugdige of problemen in de gezinssituatie. Het is dan onvoldoende om alleen LVB/zwakbegaafdheid vast te stellen. Verdere beeldvorming en diagnostiek naar bijkomende problemen en mogelijke oorzaken zijn nodig om een zo compleet mogelijk beeld te vormen. Daarbij dient ook aandacht zijn voor de sterkere kanten van een persoon, deze kunnen aangrijpingspunten vormen voor de verdere ondersteuning.
Cijfers
Schatting aantal Nederlanders met een IQ van 50-70 (2018, SCP): 370 000
Schatting aantal Nederlanders met een IQ van 70-85 (2018, SCP): 2 300 000
Totaal aantal Nederlanders 2018: 17 181 084