Generieke competenties

Algemeen

Professionals in de wijk werken integraal samen aan de zorg en ondersteuning van mensen in de wijk of het gebied die dit nodig hebben. Voor de verschillende doelgroepen dienen de professionals zichtbaar en toegankelijk te zijn, zodat inwoners bij hen terecht kunnen met hun ondersteuningsvragen. Zij krijgen te maken met een scala aan vragen over onder meer het dagelijks en zelfstandig functioneren, over inkomen, over veiligheid, over jeugd en opvoeden en over psychische gezondheid. Om aan al deze vragen tegemoet te komen, hebben professionals naast kennis – te vinden in de 7 domeinen – ook generieke competenties en een adequate beroepshouding nodig. Zij dienen aan te kunnen sluiten bij diverse inwoners. En ook mensen te inspireren om eigen situatie ter hand te nemen en mee te denken over het vinden van eigen oplossingen. De combinatie van kennis, generieke competenties en houding, stelt een professional in staat een passende lijn in de ondersteuning te bepalen met de cliënt, zijn netwerk en andere professionals en toe te werken naar een effectieve en duurzame oplossing voor de ondersteuningsvraag.

De professional in de wijk beschikt, naarmate zij/hij langer in de wijk werkt, over steeds meer kennis en kunde en kan gezien worden als een allrounder. Toch dient een professional goed te weten wat hij specifiek kan en waar zijn grenzen liggen. Daarnaast is het van belang dat de regie, het eigenaarschap van de ondersteuningsvraag en de oplossing zoveel mogelijk bij de cliënt blijven liggen. Ook daarbij dient de professional alert te zijn op grenzen, in dit geval die van de vragers. Soms is het immers juist beter regie te nemen, zoals bij veiligheidskwesties van kinderen in een gezin. Het beheersen van generieke competenties.

Generieke competenties voor de sociale professional

Het werk doet een beroep op 7 generieke competenties (Movisie, 2017). Deze competenties komen ook terug in het competentieprofiel van sociaal werkers. Wil je reflecteren op je beschikbare competenties? Gebruik dan de competentiewijzer sociaal werker. Hoe je jouw vakmanschap onderhoudt staat in deze infographic weergegeven.

Wil je specifiek inzoomen op competenties voor het werken met jeugd en gezin in de wijk, dan kun je de competentiescan doen voor jeugd- en gezinsprofessionals.

Werkzame factoren in de ondersteuning en hulpverlening

Werkzame factoren gaan over aspecten in de handelswijze van professionals die effectief en doeltreffend blijken te zijn. Wanneer naar de aanpak van sociale professionals wordt gekeken, blijkt dat onderscheid gemaakt kan worden tussen algemene en specifieke werkzame factoren van interventies. Algemeen werkzame factoren zijn factoren die altijd positievere resultaten opleveren, ongeacht de problemen van doelgroep. In een overzicht van Van Yperen, Van der Steege, Addink en Boendermaker (2010) worden onder meer de volgende algemene werkzame factoren genoemd:

Een goede kwaliteit van de relatie tussen de cliënt en de professional,
Het zorg dragen voor een goede motivatie van de cliënt,
Een juiste aanpak die past bij het probleem en aansluit bij de ondersteuningsvraag.
Een goede structurering van de interventie, zoals een heldere doelstelling, planning, fasering en een uitvoering van de interventie zoals het hoort. Dat wil zeggen dat de interventie wordt uitgevoerd door de professional zoals bedoeld en omschreven in een protocol of draaiboek.
Ook op het niveau van de organisatie spelen een aantal belangrijke algemene werkzame factoren mee. Ze bepalen vooral de werkomstandigheden van de professionals en dragen in belangrijke mate bij aan het resultaat voor de inwoner. Voorbeelden hiervan zijn: een goede monitoring, het aanbieden van supervisie/coaching, een draaglijke caseload en het hebben van oog voor de veiligheid van de professional.

Wat werkt bij integraal werken in de wijk, cliënt en professional (blz.30) benoemt een aantal competenties die van belang zijn als het gaat om het opbouwen van een samenwerkingsrelatie met de cliënt. Zie ook de animatie basishouding van integraal werken.

De basisfuncties geven richting aan het werk van de wijkteams. Specifiek voor het handelen van de wijkteammedewerkers is in kaart gebracht wat de werkzame elementen zijn in het integraal werken. Integraal werken houdt meer in dan verschillende expertises bij elkaar zetten en samenwerkingsafspraken maken tussen organisaties.

Werkzame factoren in de samenwerking met andere professionals

Uit literatuur- en praktijkonderzoek (de sterkste schakels) zijn de volgende elementen in de samenwerking tussen professionals naar voren gekomen:

Randvoorwaarden om te investeren in samenwerking
Gezamenlijke visie en doelen op samenwerken.
Vertrouwen en respect
Rollen en verantwoordelijkheden
Leiderschap en management
Planning, structuren en procedures
Effectieve communicatie
Richtlijnen voor het delen van informatie
Betrokkenheid professionals, ouders en kinderen
Vaardigheden en attitudes professionals
Samenwerken is een proces
Zicht krijgen op effect

Veel gebruikte generieke methoden, tools en handelswijzen

Hieronder vind je verschillende bronnen die verwijzen naar generieke methoden, tools en handelswijzen. Daarnaast worden hier verschillende e-learnings en databanken met interventies op een rij gezet.

Algemeen